Gmina leży w granicach makroregionu Nizina Południowopodlaska. Północne i centralne tereny gminy położone są w mezoregionie Wysoczyzna Siedlecka, tereny południowe należą do mezoregionu Równina Łukowska.
Formy krajobrazu kulturowego i naturalnego na terenie gminy odzwierciedlają typowy dla Południowego Podlasia model użytkowania terenu. Działalność człowieka dążącego do uzyskania największych doraźnych korzyści drogą najmnieszych nakładów czytelna jest także w naszej gminie. Analiza obrazu form kulturowych pozwala na łatwe uchwycenie nieprawidłowości użytkowania. Obszary wokół Hadynowa oraz Nowych Łepek stanowią krainę krajobrazową opartą o niewielkie cieki wodne. Wzdłuż nich rozłożyło się najdawniejsze osadnictwo gminy. Rolnicze użytkowanie dolin rzecznych jak i ziemi w strefach zabudowy i ich najbliższym sąsiedztwie spowodowało, że obszar ten w przeszłości nie przechodził gwałtownych przeobrażeń krajobrazu kulturowego. Cechy ogólne tych obszarów to niewielkie kontrasty brył i barw. Krajobraz charakteryzuje się otwartymi panoramami szerokich pól uprawnych, pasmami niskiej zabudowy i niewielkimi pasmami ścian leśnych.
Użytki ekologiczne na terenie Gminy Olszanka:
-Białe Błoto
-Błotniak
-Liwo
-Łużyk
-Na Błotach
-Wodnik
Brak jest stref uprzemysłowionych, tak z braku wykwalifikowanej siły roboczej jak i szerszej gamy naturalnych surowców.
Główne zagrożenia wartości połączonego krajobrazu kulturowego i naturalnego wynikają z:
- rozprzestrzeniania się chaotycznej zabudowy,
- endencjido regulacji układów wodnych, drożnych i leśnych,
- z faktu przenoszenia na obszary wiejskie charakterystycznych i nieciekawych podmiejskich podziałów parcelacyjnych,
- wprowadzania w istniejące przestrzenne struktury bezstylowego,
- pozbawionego kontekstu nowego budownictwa.
Niewątpliwym walorem tych miejsc jest czystość powietrza atmosferycznego oraz brak obiektów stanowiących uciążliwość dla środowiska i zdrowia ludzi.
Rzeźba terenu gminy jest mało zróżnicowana. Wysokości bezwzględne wahają się od 155,5 m n.p.m. w dolinie Liwca do 179,2 m n.p.m. w południowej części gminy.
Morfologicznie cały obszar gminy położony jest w obrębie zdenudowanej wysoczyzny polodowcowej. W zachodniej i południowo-zachodniej części gminy jest to wysoczyzna płaska, na pozostałym obszarze falista.
Południowo-zachodnie tereny gminy stanowią część rozległego obniżenia powytopiskowego występującego również w gminach: Zbuczyn Poduchowny i Mordy. Przez obniżenie, charakteryzujące się dość wyrównanym dnem przepływa rzeka Liwiec.
Urozmaiceniem rzeźby terenu gminy są wzgórza moreny czołowej, pagórki kremowe, ozy i pola piasków przewianych. Wzgórza moreny czołowej występują w okolicach wsi Hadynów, Korczówka, Łepki Stare, Mszanna, Olszanka, Próchenki. Są to niewielkie wzniesienia o wysokościach względnych od 2 m do 5 m. Pagóry kremowe o wysokościach względnych ok. 3 m występują w rejonie wsi: Hadynów, Kolonia-Korczówka, Olszanka, Wyczółki. W okolicach wsi Klimy znajduje się oz. Pola piasków przewianych stanowiące porośnięte lasami obszary o powierzchni lekko falistej, wysokościach względnych do 5 m, występują pomiędzy wsiami Dawidy i Klimy oraz w rejonach wsi: Hadynów, Nowe Łepki, Stare Łepki.
Powierzchnia wysoczyzny porozcinana jest dolinami Tocznej oraz bezimiennych cieków stanowiących dopływy Tocznej i Liwca.
W podłożu gminy Olszanka występują skały krystaliczne, na których zalegają osady jury, kredy, trzeciorzędu oraz czwartorzędu. Utworami czwartorzędowymi są osady zlodowaceń (pleistoceńskie) i współczesne (holoceńskie). Gmina Olszanka położona jest na obszarze objętym zlodowaceniem środkowopolskim, w strefie czołowo-morenowej stadiału Warty. W przypowierzchniowej warstwie gruntów gminy występują utwory pleistoceńskie (gliny i piaski lodowcowe, piaski oraz żwiry wodnolodowcowe) oraz utwory holoceńskie (piaski, żwiry i mułki rzeczne, utwory bagienne oraz piaski eoliczne). W obniżeniu powytopiskowym, zagłębieniach bezodpływowych, dolinie Tocznej, dolinach bezimiennych cieków występują utwory holoceńskie. Są to głównie torfy, a także piaski, żwiry, mułki i namuły aluwialne. Miejscach występowania utworów pleistoceńskich charakteryzują się korzystnymi dla budownictwa warunkami geologiczno-inżynierskimi.
Średnia roczna temperatura powietrza na terenie gminy wynosi około 7,0 °C. Średnio w roku jest 130 dni przymrozkowych. Na terenie gminy okres bezprzymrozkowy trwa około 160 dni, a okres wegetacyjny (liczba dni o średniej dobowej temperaturze nie niższej niż 5 °C) 210 dni. Największe zróżnicowanie warunków termicznych występuje pomiędzy dolinami i terenami podmokłymi, a obszarami wyniesionymi; o głębszym zaleganiu wód gruntowych. Rozległe obniżenie powytopiskowe, a także dolina Tocznej, doliny bezimiennych cieków stanowią obszary inwersyjne, predysponowane do zalegania chłodnego i wilgotnego powietrza. Średnia roczna wilgotność powietrza wynosi 81%.
Obszar gminy otrzymuje średnio w roku 517 mm opadu atmosferycznego. Na obszarze gminy przeważają wiatry z sektora zachodniego. Średnia roczna prędkość wiatru wynosi 3,5 m/s.
Południowo-zachodnie tereny gminy Olszanka znalazły się w koncepcji Krajowej Sieci Ekologicznej ECONET; POLSKA w granicach obszaru węzłowego o znaczeniu krajowym (13 K; Obszar Siedlecki). Jest to rozległy obszar obejmujący węzeł hydrograficzny - źródliskowe odcinki rzek, spływających w trzech kierunkach: Liwca i Kostrzynia na północ, Krzny; na wschód i Świdra na zachód. Wschodnia część tego obszaru, obejmująca dolinę górnego Liwca znajduje się w granicach gminy Olszanka.
Dolinę górnego Liwca zalicza się również do ostoi ptaków o randze międzykrajowej. Natomiast dolina Tocznej odznacza się regionalną rangą przyrodniczą Pomimo walorów przyrodniczych dolin Liwca i Tocznej gmina Olszanka znajduje się poza Ekologicznym Systemem Obszarów Chronionych.
Na terenie gminy ochroną przyrody objęty został jedynie głaz narzutowy we wsi Kol. Mszanna, który został uznany za pomnik przyrody.
Gmina Olszanka charakteryzuje się niskim wskaźnikiem lesistości; 12,5% (średnia dla woj. mazowieckiego wynosi 22,15%). Lasy zajmują powierzchnię 1090 ha. Przeważają lasy prywatne. Lasy Skarbu Państwa, zarządzane przez Nadleśnictwo Sarnaki zajmują tylko 15 ha i wchodzą w skład Leśnictwa Huszlew. Wśród typów siedliskowych lasów dominują: bór świeży, bór mieszany świeży, las świeży. W drzewostanie gatunkiem dominującym jest sosna zwyczajna.
